"Regionalista"
ma już siedem lat. Przekazywany obecnie do rąk czytelników 15 numer jest
wydawnictwem jubileuszowym. Pierwszy numer czasopisma, wydawanego w cyklu półrocznym,
ukazał się w 1994 roku. Nadarza się więc okazja, by spojrzeć z perspektywy
i globalnie na prezentowane w piśmie treści.
W
1994 roku wydawcą "Regionalisty" było Regionalne Stowarzyszenie Miłośników
Kraśnika, które obejmowało zasięgiem swojej działalności tylko teren
miasta. Tym samym treści czasopisma odnosiły się głównie do środowiska
Kraśnika, choć warto podkreślić (i uznać to za pozytywne), że nie pomijano
tematów odnoszących się do niektórych miejscowości dawnego powiatu kraśnickiego,
jak np. Dzierzkowice, Wilkołaz.
W
1999 roku, wraz z powrotem do "Polski powiatowej", Zarząd Kraśnickiego
Towarzystwa Regionalnego uznał za słuszne rozszerzenie swojej działalności
na powiat, co znalazło odbicie w kilku ostatnich numerach
"Regionalisty". W formie tzw. tematyki wiodącej prezentujemy w
poszczególnych numerach pojedyncze gminy: nr 12 - Gościeradów, nr 13 - gmina
Kraśnik, nr 14 - Szastarka, nr 15 - Annopol. Nie zmienia to faktu, że dominujące
treści czasopisma to dzieje Kraśnika. Opublikowanych informacji jest tyle, że
zachodzi potrzeba pewnego usystematyzowania.
Innym
kierunkiem pracy obecnego Zarządu KTR jest zainteresowanie młodzieży jego
działalnością. Dlatego ostatnio na łamach "Regionalisty" ukazują
się treści o tematyce szkolnej. Coraz większe zainteresowanie tematyką
regionalną zmusza młodzież do poszukiwania wcześniej wydanych numerów
naszego czasopisma. Wynika to m.in. z wprowadzenia do programów szkolnych różnych
przedmiotów - edukacji regionalnej. By sprostać tym potrzebom, Zarząd Kraśnickiego
Towarzystwa Regionalnego wysłał do większości szkół powiatu kraśnickiego
propozycję zakupienia do bibliotek szkolnych kompletu wydanych numerów
"Regionalisty".
Kontynuacj
ą tego kierunku działania jest opracowana i przedstawiona poniżej kwerenda,
skierowana do młodzieży szkół kraśnickich oraz czytelników
zainteresowanych historią miasta. Informuje ona o tym, w których numerach
"Regionalisty" można znaleźć wiadomości dotyczące Kraśnika.
Układ
głównych haseł jest alfabetyczny, natomiast układ zagadnień w obrębie
jednego hasła, dla wygody zainteresowanych, jest zróżnicowany: alfabetyczny,
chronologiczny lub tematyczny. Dla ułatwienia, niektóre zagadnienia
powtarzają się i występują w różnych hasłach głównych. Podane obok
haseł liczby oznaczają numery "Regionalisty".
Mamy
nadzieję, że usystematyzowanie treści o Kraśniku poprzez opracowanie
niniejszej kwerendy przyczyni się do łatwiejszego i szerszego poznawania
historii naszego miasta.
Administracyjne
zmiany - 5, 12.
Adres
mieszkańców Kraśnika do marsz. E. Śmigłego Rydza z 1939r.-7.
Archeologia
- 1, 5, 7, 8, 11.
Archiwalne
wypisy o Kraśniku: lokacja miasta - 7, Szwedzi w Kraśniku (1657 r.) - 1, pożar
w 1734 r. - 3, akt konsekracji kościoła (1761 r.) - 3, fundusz szpitala w 1814
r. - 3, akt notarialny z 1814 r. - 2; kościół parafialny, opis zamku, opis
miasta w I poł. XVII w., przywileje miejskie, wydatki w 1589 r., brama
miejska, zamczysko - 7.
Artystów
i pisarzy związki z Kraśnikiem - 9.
24
pułk ułanów: dowódcy pułku - 8, 14, 15, sztandar - 14, walki - 1, 2, 4
(listy do red.), 6, 6 (fisty do red.), 7, 11, 12, 14, 15; major S. Rago - 11, międzywojenny
okres - 8, muzeum - 6, ońcerowie zamordowani w latach 1940-1943 - 1, rocznice
1, 2, 4, 8, 9, 11, 13, spółdzielnia 24 p.uł. - 14, "Krakusi" - 8,
9, szkoła im. 24 p.uł. - 14, żurawiejki - 6, 8 (listy do red.), wizyta królowej
- 15.
Dzieje
miasta: rys historyczny - 1, kalendarium historyczne - 5, 7, lokacja miasta - 5,
7, administracyjna przynależność - 5, właściciele miasta (tablica
genealogiczna) - 9, 11, wyprawa wojenna 1377 r. przeciw Litwinom (opowiadanie) -
8, rzemiosło i handel w XV-XVI w. - 13, legenda o Janie Baptyście Tęczyńskim
- 7, Szwedzi w Kraśniku w XVII w. - 1, zniszczenie miasta przez Kozaków w
XVII w. - 8, pożar miasta w XVIII w. - 1, St. A. Poniatowski w Kraśniku - 7,
powstanie 1863 r. 1, Żydzi kraśniccy - 4, 15.
Ekologia
i pomniki przyrody - 2, 3, 4, 9. Fabryka: amunicji - 4, FŁT - 5, NSZZ"S"
- 4.
Genealogiczna
tablica: właścicieli Kraśnika - 9, 11, Bronisława Skowery - 13.
Herby
miasta i jego właścicieli - 1, 9. Izby pamięci - 13, 14.
Kościoły:
Św. Ducha - 1, 3; parafialny: architektura - 1, rys historyczny - 11, dekret
reformacyjny z 1801 r. - 8, kanonicy regularni - 1, 2, 4, 5, nagrobki - 7, 8
(listy do red.), antepedium - 15.
Kraśnickie
Towarzystwo Regionalne - 3, 10, 11, 12, 13, 15. Modelarstwo - 11, 13.
Odbudowa
Zamku Królewskiego w Warszawie (udział mieszkańców) - 5.
Opis
miasta: wg Słownika Geograficznego - 8, w 1377 r. - 8, wodociągi w XV-XVI w. -
1, lochy - 9, ratusz - 7, rynek - 14, opis w I poł. XVII w. - 7, osiedle Dąbrowa
Bór (1938-1954) 4, opis w latach 1945-1951 - 7, Kraśnik na starej fotografii
- 1, 2, 3, 5, 7.
Policja
- 8.
Pomniki:
J. Piłsudskiego - 1, głaz - 2, 3, cmentarne - 8, 13. Prasa: lokalna - 8,
szkolna - 8, 11 (listy do red.).
Regionaliści:
w rejonie Kraśnika - 1, Adamiak Władysław - 2, Bownik Jan - 2, Dzikowski
Tadeusz - 1, Kuryłło Janusz - 2, Makuch Leopold - 4, 5, Przegaliński Robert -
11, Ryczek Feliks Filip - 1, Stelmaszczyk Jan - 1, Kosinaik-Rycerz Leokadia
- 15.
Represje
Urzędu Bezpieczeństwa - 3, 4, 7, 8. Ruch ludowy i BCh - 6, 8.
Służba
zdrowia - 3.
Spis
treści "Regionalisty" (nr 1-9) - 10. Spółdzielcza kasa - 2, spółdzielczy
bank - 7. Straż pożarna - 1, 11, 13, muzeum straży - 14, 15. Synagoga - 2,
15.
Sylwetki
mieszkańców Kraśnika: Adamiak Władysław - 2, Bartnik Aleksander - 6,
Biszczanik Jan - 13, Byczewska Maria - 9, Chmielowiec Jan - 6, Dzikowski
Tadeusz - 1, Dobrowolski Wacław - 14, Jacak Piotr - 3, Kuryłło Janusz - 2,
Makuch Leopold - 4, 5, Maj-Kwiecińska Scholastyka - 8, Michałowska Alicja
- 2, 9, Posyniak Adam - 4, Przegaliński Robert - 11, Pytel Marianna - 6, Pytlak
Stefan - 9, Ryczek Feliks Filip - 1, Skorupska Franciszka - 3, Swarowski Jerzy -
13, Szałęga Jerzy - 13, Suchodolski Ryszard - 7, Stelmaszczyk Jan - 1, Ślusarska
Halina - 3, Trojanowski Hipolit - 6, Wojtan Andrzej - 5, siostra zak. Zdybicka
Zofia J. - 9, ks. Zieliński Stanisław 3, 4, 8, 5 (listy do red.), Żarkowski
Jan - 4.
Szkoły:
parafialna - 2, 3, elementarna - 4, 11, podstawowa nr 5 15, społeczna - 14; I
LO: wspomnienia z lat 1945-1952 - 8, zjazd absolwentów - 9, klasa pedagogizująca
- 9, wspomnienia - 12 (listy do red.), obóz kajakowy w 1934 r. - 12, milenijny
rajd rowerowy - 14; II LO: rys historyczny - 12, zjazd absolwentów - 13,
sylwetka dyr. J. Biszczanika - 13; nauczyciele polegli w latach 19391945 -
3, tajne nauczanie - 3, Towarzystwo Szerzenia Oświaty "Światło" -
11, szkolne izby pamięci - 13.
Sztandar
miasta - 8. Twórczość artystyczna - poezja: Jacak Piotr - 3, Majewska
Musińska Halina - 2, Michałowska Alicja - 1, 2, Pietras Jerzy - 4, Płatek
Agnieszka - 13, Pomorski Stanisław 1, 8, Spasiewicz Irena, Waszczuk Irena
- 15, Wojtan Andrzej - 1; sztuka plastyczna: malarstwo i rysunek: Bartosiewicz
Jan - 1, 2, 4, 8, 14, 15, Frankowski Jacek - 5, Nasiłowski Zbigniew - 11,
Rachoń Anna - 4, Talatycki Waldemar - 13, Tryk Mirosław - 6, 7, 8, 9, 12; rzeźba:
Ignaczyński Szczepan - 3, Stadnicka-Szumera Marta - 5; linoryt, rysunek:
Burda-KędzierskaKatarzyna - 9; fotografia (autorzy fotoreportaży): Gryta
Waldemar - 2, 9, 11, 12, 13, 15, Michalczyk Jerzy - 3, 5, 13, 15, Nita Zbigniew
- 3, 4, Wichrowski Zbigniew - 12, 13.
Twórczość
ludowa (w powiecie kraśnickim) - 1, 15.
Ulice
Kraśnika: Bóżniczna, Z. Krasińskiego - 15.
Wioska
SOS - 3.
Wojny
światowe - I wojna: bitwy pod Kraśnikiem (19141915) - 1, 6 (listy do
red.), okupacja (1915-1918) - 6, odzyskanie niepodległości w 1918 r. - 11; II
wojna: wrzesień 1939 r. - 2, 4, okupacja w latach 1939-1940 - 7, obóz pracy
"Wifo" - 2, obóz koncentracyjny Budzyń - 4, Bataliony Chłopskie
- 4, 6, 8, prześladowania hitlerowskie 3, 8, 9 (listy do red.), prześladowania
sowieckie - 3, 9, 14, 15, walki 24 p.uł. - 1, 2, 6 (listy do red.), 12, 14,
15.
Związek
Nauczycielstwa Polskiego - 3.
Zabytki
Kraśnika (opisy): cmentarz - 8, głaz-pomnik - 2, 3, klasztor kanoników regularnych
- 1, kościół parafialny - 1, nagrobki w kościele 7, synagoga - 2,
zamczysko 7.
Żydzi
kraśniccy: w XVII w. 4, w okresie okupacji niemieckiej - 15, synagoga - 2.
Kronika
KTR
W
dniu 22 września bieżącego roku odbyło się posiedzenie Zarządu Kraśnickiego
Towarzystwa Regionalnego w Kraśniku. W sprawach organizacyjnych przyjęta
została rezygnacja pana Zbigniewa Wichrowskiego z funkcji przewodniczącego
Zarządu KTR.
Pan
Zbigniew Wichrowski przez kilka lat kierował pracami Zarządu Towarzystwa. Byk
również redaktorem naczelnym czasopisma "Regionalista". Na tych
stanowiskach społecznych wykazał wiele osobistego wysiłku i zaangażowania.
Zaowocowały one między innymi podniesieniem rangi i autorytetu Towarzystwa
zarówno w środowisku kraśnickim, jak również na terenie obecnego powiatu.
Łącząc funkcję zawodową dyrektora Muzeum w Kraśniku z działalnością
społeczną na polu regionalizmu, przyczynił się w znacznym stopniu do
rozszerzenia wiedzy o najstarszych dziejach wielu kraśnickich miejscowości.
Ciekawie
napisane - na łamach "Regionalisty" - artykuły z zakresu
archeologii budziły zainteresowanie szerokiego kręgu czytelników, a zwłaszcza
młodzieży szkolnej.
Za
tę społecznikowską działalność zarówno w Zarządzie KTR, jak również
podczas pełnienia funkcji redaktora naczelnego "Regionalisty",
Zarząd Kraśnickiego Towarzystwa Regionalnego i redakcja czasopismaskładają
panu Zbigniewowi Wichrowskiemu serdeczne podziękowanie.
Sądzimy,
że pan Wichrowski nadal będzie czynnie uczestniczył w działalności społecznej.
Szczególnie liczymy na owocną współpracę z redakcją
"Regionalisty". Zarząd KTR i redakcja przesyłają panu Z.
Wichrowskiemu życzenia dobrego zdrowia oraz wszelkiej pomyślności w życiu
zawodowym i rodzinnym.
Waldemar
Gryta przewodniczący KTR Wit Szymanek
redaktor
naczelny PS. Informujemy PT Czytelników, że na wspomnianym wyżej zebraniu w
dniu 22 września 2000 r.
Wydawca:
Kraśnickie Towarzystwo Regionalne dokonano wyboru nowego składu osobowego
redakcji czasopisma. Redaktorem naczelnym został wybrany Wit Szymanek -
dotychczasowy członek kolegium redakcyjnego, a sekretarzem redakcji Ryszard
Nowosad.
W
związku z wyborem składamy tą drogą serdeczne podziękowanie członkom
Zarządu KTR za okazane nam zaufanie. Jednocześnie wyrażamy przekonanie, że
tak jak dotychczas będziemy mogli liczyć na dobrą współpracę w celu pełnej
realizacji nakreślonych zadań.
Wit
Szymanek
Przez
dwa miesiące (wrzesień - październik) czynna była w galerii sztuki
"Odnowa" w Kraśniku, wystawa malarska prac kraśnickiego
regionalisty, Jana Bartosiewicza, zorganizowana przez Zarząd KTR. Wystawa
cieszyła się dużym zainteresowaniem, zwiedziło ją ponad 600 osób.
W
październiku 2000 roku Starostwo Powiatowe w Kraśniku przydzieliło Kraśnickiemu
Towarzystwu Regionalnemu nowy lokal na siedzibę Stowarzyszenia i redakcji
"Regionalisty". Aktualny nasz adres: 23200 Kraśnik, ulica Rycerska
7.
Nieoczekiwane
spotkanie na dożynkach
W
powiatowych uroczystościach dożynkowych w Kraśniku uczestniczył
podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa, negocjator z Unią Europejską -
Jerzy Plewa. Jesteśmy kolegami z lat szkolnych. Przechodząc obok stoiska Kraśnickiego
Towarzystwa Regionalnego rozpoznał mnie po 35 latach. W krótkiej rozmowie
przywołał dawne wspomnienia z dzieciństwa. Jerzy Plewa pochodzi z Kraśnika,
tu mieszkał i uczęszczał do szkół. Czując się związany z miastem,
odwiedza Kraśnik i rodzinę. W czasie rozmowy minister zadeklarował współpracę
z KTR.
Załączam
wspólne zdjęcie z tego nieoczekiwanego spotkania.